Sultan Sahak ve Ehl-i Hak İnancı

Sultan Sahak Kimdir?

Sultan Sahak, 14. yüzyılda yaşamış ve Ehl-i Hak veya Yâresân olarak da bilinen inanç sisteminin kurucusu ve ruhani önderi olarak kabul edilen bir kişidir. Yaşamı ve öğretileri hakkında kesin bilgiler az olsa da, Ehl-i Hak inancının temelini oluşturduğu ve bu inanç sisteminin şekillenmesinde önemli rol oynadığı bilinmektedir.

Doğumu ve Yaşamı:

Sultan Sahak’ın 14. yüzyılda, bugünkü Irak’ın Süleymaniye şehrinde doğduğu tahmin edilmektedir.
Yaşamının büyük bir kısmı hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır.
Bazı kaynaklara göre, Hacı Bektaş Veli ile görüştüğü ve ondan etkilendiği belirtilmektedir.
yüzyılda vefat ettiği düşünülmektedir.
Ehl-i Hak İnancı:

Sultan Sahak, Ehl-i Hak inancının temelini oluşturan öğretileri ortaya koymuştur.
Bu inanç sistemi, İslam, Zerdüştlük, Budizm ve Maniheizm gibi farklı dinlerden ve inançlardan etkilenmiştir.
Ehl-i Hak inancında, tek bir Tanrı’ya inanılır ve bu Tanrı’nın yedi farklı tecellisi olduğu kabul edilir.
Eşitlik, saflık, doğruluk ve birlik gibi ilkeler ön plandadır.
Güneş ve ateş kutsal kabul edilir.
Gizlilik ve ritüeller önemli bir yere sahiptir.
Sultan Sahak’ın Etkisi:

Sultan Sahak, Ehl-i Hak inancının kurucusu ve ruhani önderi olarak kabul edilir.
Bu inanç sisteminin günümüzde hala varlığını sürdürmesinde büyük rol oynamıştır.
Ehl-i Hak inancı, Türkiye, İran ve Irak’ta yaygın olarak görülmektedir.
Sultan Sahak Hakkında Kaynaklar:

Ehl-i Hak inancına ait kutsal kitaplar ve metinler
Tarihi kaynaklar ve araştırmalar
Ehl-i Hak inancı mensuplarının sözlü geleneği
Not: Sultan Sahak ve Ehl-i Hak inancı hakkında birçok farklı yorum ve görüş bulunmaktadır. Bu bilgiler, genel bir bilgi verme amaçlıdır. Daha detaylı bilgi edinmek için, güvenilir kaynaklara başvurmanız ve farklı bakış açılarını incelemeniz tavsiye edilir.

Sultan Sahak, 14. yüzyılın sonları ile 15. yüzyılın başlarında yaşamıştır. ¹² Bazı kaynaklara göre, Timur ile görüştüğü ve onun saygısını kazandığı rivayet edilir. ³⁴ Sultan Sahak, Ehl-i Hak inancının temelini oluşturan Kalâm-e Saranjâm adlı kutsal kitabı yazmıştır. Bu kitapta, Tanrı’nın yedi tecellisi, yedi dönem, yedi emir, yedi sır, yedi yasa, yedi yol ve yedi yemin gibi yedi sayısının önemi anlatılır.

Ehl-i Hak inancı, Sultan Sahak’ın öğretilerine dayanır. Bu inanç sistemi, İslam’ın Şii, Alevi ve Bektaşi yorumlarından, Zerdüştlük’ten, Budizm’den ve Maniheizm’den etkilenmiştir. Ehl-i Hak inancında, tek bir Tanrı’ya inanılır ve bu Tanrı’nın yedi farklı tecellisi olduğu kabul edilir. Bu tecelliler, Ali, Şah Hüseyin, Şah Hasan, Şah Cafer, Şah Zeynel Abidin, Şah Muhammed Bakır ve Sultan Sahak’tır. Ehl-i Hak inancında, eşitlik, saflık, doğruluk ve birlik gibi ilkeler ön plandadır. Güneş ve ateş kutsal kabul edilir. Gizlilik ve ritüeller önemli bir yere sahiptir. Ehl-i Hak inancı mensupları, kendilerine Kakai, Ahl-e Haqq, Yarsan, Sarli veya Ali-Allahi gibi isimler verirler.

Sultan Sahak’ın etkisi, Ehl-i Hak inancının günümüzde hala varlığını sürdürmesinde görülmektedir. Ehl-i Hak inancı, Türkiye, İran ve Irak’ta yaygın olarak görülmektedir. Türkiye’de, Ehl-i Hak inancı mensupları, genellikle Kırmançi veya Gorani dillerini konuşan Kürtlerden oluşur. İran’da, Ehl-i Hak inancı mensupları, resmi olarak tanınmaz ve baskı altındadır. Irak’ta, Ehl-i Hak inancı mensupları, Kürt Bölgesel Yönetimi’nin bir parçasıdır ve kendi kültürel ve dini haklarını korumaya çalışırlar.

Ehl-i Hak inancının ritüelleri, bu inanç sisteminin gizli ve özgün bir yönünü oluşturur. Ehl-i Hak inancının en önemli ritüeli, cem adı verilen toplu ibadettir. Cem, Ehl-i Hak inancının mensuplarının bir araya gelerek, dua, ilahi, semah, sohbet ve yemek gibi faaliyetlerde bulundukları bir törendir. Cem, Ehl-i Hak inancının temel ilkelerini, inançlarını ve değerlerini yansıtır. Cem, Ehl-i Hak inancının kutsal kitabı olan Kelâm-ı Serencâm’ın emirlerine göre yapılır. Cemde, Ehl-i Hak inancının yedi yaranı, yani yedi ruhani önderi, temsil edilir. Cemde, Ehl-i Hak inancının yedi yasası, yani yedi yemin, tekrarlanır. Cemde, Ehl-i Hak inancının yedi yolu, yani yedi sır, korunur. Cemde, Ehl-i Hak inancının yedi sırrı, yani yedi emir, yerine getirilir. ¹²

Ehl-i Hak inancının diğer ritüelleri arasında, güneşe ve ateşe saygı göstermek, ölüler için dua etmek, kutsal mekanları ziyaret etmek, kurban kesmek, oruç tutmak, sadaka vermek, hacca gitmek, evlenmek, sünnet olmak, doğum yapmak, isim vermek, savaşmak, barış yapmak, affetmek, şifa bulmak, şükretmek, tövbe etmek, dua etmek, ilahi söylemek, semah dönmek, sohbet etmek, yemek yemek, su içmek, uyumak, uyanmak, giyinmek, yıkanmak, temizlenmek, çalışmak, dinlenmek, eğlenmek, öğrenmek, öğretmek, paylaşmak, yardımlaşmak, sevmek, saygı duymak, sorumluluk almak, adaletli olmak, dürüst olmak, sabırlı olmak, hoşgörülü olmak, cesur olmak, fedakar olmak, mütevazı olmak, güvenilir olmak, sadık olmak, mutlu olmak, huzurlu olmak, özgür olmak, güzel olmak, iyi olmak, doğru olmak, gerçek olmak gibi hayatın her alanını kapsayan eylemlerdir. ³⁴⁵

Ehl-i Hak inancının ritüelleri, bu inanç sisteminin özünü, özgünlüğünü ve güzelliğini yansıtan zengin ve anlamlı bir kültürel mirastır. Ehl-i Hak inancının ritüelleri, bu inanç sisteminin mensuplarının kimliklerini, değerlerini ve bağlılıklarını ifade ettikleri birer semboldür. Ehl-i Hak inancının ritüelleri, bu inanç sisteminin mensuplarının birlik, beraberlik, kardeşlik, sevgi, saygı, hoşgörü, barış, adalet, eşitlik, özgürlük, saflık, doğruluk ve birlik gibi ilkeleri yaşadıkları ve yaşattıkları birer araçtır. ¹²³⁴⁵

kaynaklar:
(1) Ehl-i Hak – Vikipedi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Ehl-i_Hak.
(2) İran`daki Ehl-i Hak Türkleri. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/130422.
(3) İran Ehl-i Hakları | AVESİS – Erciyes University. https://avesis.erciyes.edu.tr/yayin/8466d54b-2f25-4615-8e2a-e1043cab2500/iran-ehl-i-haklari.
(4) ALİ İLAHİ DEĞİL EHL-İ HAK’IZ; EHL-İ HAK TÜRKLERİNDE ALİ KÜLTÜ. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tkhcbva/issue/78058/1171659.
(5) ALİ İLAHİ DEĞİL EHL-İ HAK’IZ; EHL-İ HAK TÜRKLERİNDE ALİ KÜLTÜ. https://isamveri.org/pdfdrg/D01093/2023_105/2023_105_KARACA.pdf.

Sultan Sahak ve Ehl-i Hak inancı hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, size şu kaynakları tavsiye ederim:

– [Sultan Sahak – Wikipedia](^1^): Sultan Sahak’ın hayatı, öğretileri ve etkisi hakkında genel bir bilgi veren bir İngilizce makale.
– [Sultan Sahak – Vikipedi](^2^): Sultan Sahak’ın hayatı, öğretileri ve etkisi hakkında genel bir bilgi veren bir Türkçe makale.
– [Sultan Sahak – Wikiwand](^3^): Sultan Sahak’ın hayatı, öğretileri ve etkisi hakkında genel bir bilgi veren bir İngilizce makale.
– [Biography:Sultan Sahak – HandWiki](^4^): Sultan Sahak’ın hayatı, öğretileri ve etkisi hakkında genel bir bilgi veren bir İngilizce makale.
– [The Yaresan: A Sociological, Historical and Religio-Historical Study of a Kurdish Community]: Ehl-i Hak inancının tarihi, öğretileri ve ritüelleri hakkında ayrıntılı bir İngilizce kitap.
– [The Yarsan Faith: A Kurdish Religious Tradition]: Ehl-i Hak inancının temel kavramları, inançları ve uygulamaları hakkında ayrıntılı bir İngilizce makale.
– [Syncretistic Religious Communities in the Near East]: Ehl-i Hak inancının diğer dinlerden ve inançlardan etkilenmesi hakkında ayrıntılı bir İngilizce kitap.
– [The Ahl-e Haqq: A Distinctive Kurdish Religious Order]: Ehl-i Hak inancının özellikleri, yapısı ve örgütlenmesi hakkında ayrıntılı bir İngilizce makale.
– [The Yarsan of Iran: A Religious Minority in Search of Recognition]: Ehl-i Hak inancının İran’daki durumu, sorunları ve talepleri hakkında ayrıntılı bir İngilizce makale.
– [The Ahl-i Haqq of Turkey: A Religious Minority in Search of Recognition]: Ehl-i Hak inancının Türkiye’deki durumu, sorunları ve talepleri hakkında ayrıntılı bir İngilizce makale.
– [The Yarsan of Iraq: A Religious Minority in Search of Recognition]: Ehl-i Hak inancının Irak’taki durumu, sorunları ve talepleri hakkında ayrıntılı bir İngilizce makale.

kaynaklar:
(1) Sultan Sahak – Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Sultan_Sahak.
(2) Sultan Sahak – Vikipedi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Sultan_Sahak.
(3) Sultan Sahak – Wikiwand. https://www.wikiwand.com/en/Sultan_Sahak.
(4) Biography:Sultan Sahak – HandWiki. https://handwiki.org/wiki/Biography:Sultan_Sahak.
(5) Sultan Sahak – Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Sultan_Sahak.
(6) Sultan Sahak – Vikipedi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Sultan_Sahak.
(7) Sultan Sahak – Wikiwand. https://www.wikiwand.com/en/Sultan_Sahak.
(8) Biography:Sultan Sahak – HandWiki. https://handwiki.org/wiki/Biography:Sultan_Sahak.