Alevî terimi, Arapça kökenli bir kelime olup, sözlükte “Ali’ye mensup” anlamına gelmektedir. Alevî terimi İslâm kültür tarihinde ilk olarak Hz. Ali soyundan gelenler mânasında kullanılmıştır. Diğer taraftan siyasî, tasavvufî ve itikadî anlamda Hz. Ali ile bağlantılı oluşumlara da Alevi denildiği görülmüştür1.
Tasavvufun XI. yüzyıldan itibaren tarikatlar şeklinde teşkilâtlanmasından sonra bunlardan bazıları silsilelerini çeşitli maksatlarla Hz. Ali’ye dayandırdıkları için “Alevî tarikatlar” diye tanınmışlardır. Kādiriyye ve Rifâiyye bunlardandır. Bazıları da -Nakşibendiyye gibi- silsilesini Ebû Bekir’e dayandırdıklarından “Bekrî” diye anılmışlardır2. Alevî tarikatlar, Hz. Ali’yi hem imam hem de mürşid olarak kabul ederler ve onun ilim, irfan, cesaret ve adalet gibi faziletlerine saygı duyarlar3.
Alevîlik, Anadolu’da gelişen ve Türk kültürü ile iç içe olan bir inanç ve yaşam biçimidir. Alevîlik, İslâm’ın içinde yer almakla birlikte, İslâm’ın dışındaki eski inançlardan da etkilenmiştir. Alevîlik, bir din veya mezhep değil, bir yorumdur. Alevîlik, Hz. Muhammed’e ümmet, Hz. Ali’ye talip olmak, Hz. Hüseyin gibi ser verip sır vermeyi, 4 kapı 40 makamı, 360 menzili bilmeyi, bir seyyid ocağına bağlı olmayı gerektirir1.
Alevîlik, sözlü gelenek üzerine kurulmuş bir inançtır. Alevîlik, buyruklar, nefesler, deyişler, duazlar, semahlar gibi edebiyat ve sanat eserleriyle ifade edilir. Alevîlik, dede, zakir ve ozan gibi öğreticiler tarafından nesilden nesile aktarılır. Alevîlik, cem, muhabbet, sohbet, lokma gibi ibadet ve törenlerle yaşatılır.
Kaynak:
1: Alevi ne demektir? | Alevipedia 2: Trimingham, J. Spencer. The Sufi Orders in Islam. Oxford University Press, 1971, s. 262-263. 3: Alevi Nedir, Ne Demektir, Anlamı, Kökeni, – Sosyolojisi.com : Alevilik : Sözlü Gelenek – Keşfet – Belgelerle Tarih
İlk yorum yapan siz olun